Pełna wdzięku melodia i skoczny rytm przysporzyły utworowi wielbicieli w całej Europie
Claudin de Sermisy – obok Clémenta Janequina – uchodzi za wręcz modelowego twórcę chanson w stylu paryskim: młodszej i znacznie prostszej kuzynki chanson burgundzkiej, w której dominowała jeszcze faktura polifoniczna. Dzieła kompozytorów działających w pierwszej połowie XVI wieku w Paryżu i związanych z oficyną drukarza i wydawcy muzycznego Pierre’a Attaingnanta miały charakter niemalże taneczny, trzy- lub czterogłosową fakturę homofoniczną opartą na cantus firmus oraz sylabiczną, deklamacyjną melodykę.
Sermisy był w tym gatunku kompozytorem nieco mniej płodnym niż Janequin (jego dorobek liczy „zaledwie” 175 chansons) i zdecydowanie odrębnym pod względem wyrazowym. Nie przepadał za chanson programową: jego utwory są być może mniej efektowne, za to znacznie bardziej subtelne i odznaczające się swoistym wdziękiem, wynikającym przede wszystkim z lekkości i przejrzystości struktury akordowej. Wyróżniają się też swoistymi cechami: obfitością krótkich, szybko powtarzanych dźwięków oraz charakterystyczną figurą rytmiczną na początku frazy – muzycznym odpowiednikiem stopy daktylicznej (sekwencja jednej długiej i dwóch krótkich nut). Schemat ten zresztą zadomowił się w nieco późniejszej canzonie instrumentalnej z przełomu XVI i XVII wieku.
Tant que vivray (Dopóki pozostanę w kwiecie wieku) jest bodaj najpopularniejszą chanson w dorobku Sermisy’ego. Pełna wdzięku melodia i skoczny rytm, ściśle odpowiadający akcentom w tekście poetyckim, przysporzyły jej mnóstwa wielbicieli także poza granicami Francji. Czterogłosowy utwór jeszcze za życia kompozytora doczekał się licznych aranżacji i reedycji, między innymi w Anglii, Hiszpanii, Niderlandach i Włoszech. Wspomniany już Attaingnaint wydał ją w 1529 roku w postaci tabulatury lutniowej oraz w opracowaniu na głos z lutnią, w którym sopran realizuje oryginalną linię sopranową, lutnia zaś – ornamentowaną aranżację trzech dolnych głosów. Dwa lata później, w tej samej oficynie ukazał się zbiór dwudziestu jeden chansons w układzie na instrument klawiszowy, jedna z pierwszych tego rodzaju antologii w dziejach drukarstwa muzycznego. Przebojowa Tant que vivray doczekała się w tym ujęciu jeszcze śmielszej ornamentacji, wzbogacającej pierwotną fakturę akordową chanson.
Dorota Kozińska
„Taniec Salome”, Benozzo Gozzoli, Wikimedia Commons, PD
