< powrót

Édouard Lalo | Symfonia hiszpańska d-moll op. 21

kompozytor: Edouard Lalo
rodzaj: instrumentalne
Symfonia hiszpańska d-moll op. 21 | Édouard Lalo

Twór pośredni między symfonią i koncertem skrzypcowym

Części utworu:

Allegro non troppo

Scherzando. Allegro molto

Intermezzo. Allegro non troppo

Andante

Rondo

 

W XIX wieku na fali rosnącego zainteresowania ludowością kompozytorzy zaczęli odkrywać piękno rodzimego folkloru muzycznego, włączając jego elementy do własnej twórczości, nie stroniąc czasem od zaglądania przez ramię sąsiadom bliższym i dalszym. W nurt ten wpisuje się szerząca się wówczas w Europie niczym zaraza moda na „hiszpańszczyznę” – oryginalność muzyki z Półwyspu Iberyjskiego była tak zniewalająca, że niewielu twórców było w stanie oprzeć się chęci napisania czegoś w „stylu hiszpańskim” (wśród nich wielu zresztą Hiszpanii na oczy nie widziało). Sami Hiszpanie dzieła owe określali pogardliwie mianem españoladas – cóż bowiem o prawdziwym, ognistym flamenco mogły wiedzieć mieszczuchy z Francji, Anglii, Niemiec czy Rosji? Lista tego typu utworów jest bardzo długa, wśród nich spotykamy dzieła twórców naprawdę wybitnych – Bizeta, Glinki, Rimskiego-Korsakowa, Chabriera, Schumanna, Wolfa, Elgara, Ravela czy Debussy’ego.

Do najbardziej udanych należy z pewnością niezwykle popularna Symfonia hiszpańska francuskiego kompozytora Édouarda Lalo (1823–1892), której paryska premiera w 1875 r. zaledwie o miesiąc wyprzedziła pierwsze spektakle Carmen Bizeta. Słowo „symfonia” użyte w tytule jest nieco mylące, kompozycję bowiem przeznaczono na solowe skrzypce z orkiestrą, wielu więc uważa utwór po prostu za koncert skrzypcowy. Co, z drugiej strony, też do końca nie jest prawdą, ze względu na ogromny jednak udział orkiestry w kształtowaniu formy i niespotykaną w koncertach 5-częściową budowę. Najwłaściwiej jest więc uznać dzieło Lalo za twór pośredni między symfonią i koncertem skrzypcowym. Prawykonania dokonał adresat dedykacji, genialny hiszpański skrzypek Pablo de Sarasate, co niewątpliwie uwiarygodniło „hiszpańskość” kompozycji, napisanej jednak – pomijając iberyjski koloryt i typową dla południowoeuropejskiego folkloru żywiołowość – w solidnym, późnoromantycznym stylu... niemieckim, w którym francuski twórca (mający ponoć hiszpańskie korzenie) skomponował również Koncert rosyjski i Rapsodię norweską.

 

Anna Pęcherzewska-Hadrych

 

Panorama hiszpańskich Las Medulas, fot. Rafael Ibáñez Fernández, Wikimedia Commons, CC BY-SA

 

drukuj pdf

zobacz również:

Hector Berlioz | Symfonia Fantastyczna +dodaj do schowka
Kanon

Utwór stworzony pod wpływem silnego uczucia Berlioza do przyszłej żony

Johannes Brahms | Kwartet fortepianowy g-moll op. 25 +dodaj do schowka
Kanon

Wśród wielbicieli I Kwartetu fortepianowego Brahmsa było wiele znakomitości świata muzycznego, m.in. Arnold Schoenberg i Klara Schumann, żona Roberta Schumanna

Edward Grieg | I Suita Peer Gynt op. 46 +dodaj do schowka
Kanon

Najsłynniejszy utwór norweskiego kompozytora... z polskim akcentem

Gustav Mahler | I Symfonia D-dur Tytan +dodaj do schowka
Kanon

I Symfonia jest jak kiełkujące ziarno. W postaci zalążkowej znaleźć tu można najważniejsze idee dla późniejszej twórczości Mahlera