< powrót

Mieczysław Karłowicz | Pamiętam ciche, jasne, złote dnie

kompozytor: Mieczysław Karłowicz
rodzaj: wokalno-instrumentalne
Pamiętam ciche, jasne, złote dnie | Mieczysław Karłowicz

Ważny etap w historii rozwoju polskiej pieśni

Wśród 29 młodzieńczych pieśni Mieczysława Karłowicza, który traktował je poniekąd jako efekt uboczny poszukiwań własnego miejsca w muzyce, można wyróżnić dwie grupy. Pierwsza z nich obejmuje pieśni bardzo emocjonalne, dramatyczne, przepełnione melancholią, która w okresie Młodej Polski była wręcz programowym uczuciem, i druga – pieśni impresywne, nie tyle nastawione na przekazanie emocji, ile na wywołanie ich u odbiorcy.

Pamiętam ciche, jasne, złote dnie to pieśń reprezentująca drugi typ. Powstała w 1896 roku, otwiera w twórczości Karłowicza op. 1. Jako młodzieńcza kompozycja jest jeszcze mocno zanurzona w standardach muzyki romantyzmu z typową dla początków XIX wieku tonalnością skal dur-moll, jeszcze bez wszystkich tych elementów, które w późniejszym czasie zadecydują o pozycji Karłowicza wśród kompozytorów europejskich.

Liryczna, wyciszona, pełna wysublimowanych uczuć pieśń powstała do tekstu Kazimierza Przerwy-Tetmajera, poety będącego ikoną poezji młodopolskiej. Jego twórczość była szczególnie bliska Karłowiczowi dlatego, że odbijał się w niej obraz ukochanych, odkrywanych dopiero co dziewiczych Tatr, ale też i dlatego, że mieścił się w niej w czystej postaci cały fin de siècle z cierpiącą duszą spod znaku filozofii Schopenhauera. Szczególne zrozumienie poezji Tetmajera sprawiło, że to właśnie do jego tekstów Karłowicz napisał 10 spośród 29 wszystkich skomponowanych pieśni.

Wyciszony, skryty, uciekający od ludzi w Tatry Karłowicz umiejętnie odczytywał młodopolskie kody. Pamiętam ciche, jasne, złote dnie jest przykładem takiego odczytania, otwarciem drzwi do kolejnego etapu w rozwoju polskiej pieśni, który wypełnią niedługo po Karłowiczu kompozycje Karola Szymanowskiego.

 

Agnieszka Topolska

 

Kazimierz Przerwa Tetmajer, autor nieznany, Wikimedia Commons, PD

 

drukuj pdf

zobacz również:

Hector Berlioz | Symfonia Fantastyczna +dodaj do schowka
Kanon

Utwór stworzony pod wpływem silnego uczucia Berlioza do przyszłej żony

Johannes Brahms | Kwartet fortepianowy g-moll op. 25 +dodaj do schowka
Kanon

Wśród wielbicieli I Kwartetu fortepianowego Brahmsa było wiele znakomitości świata muzycznego, m.in. Arnold Schoenberg i Klara Schumann, żona Roberta Schumanna

Edward Grieg | I Suita Peer Gynt op. 46 +dodaj do schowka
Kanon

Najsłynniejszy utwór norweskiego kompozytora... z polskim akcentem

Gustav Mahler | I Symfonia D-dur Tytan +dodaj do schowka
Kanon

I Symfonia jest jak kiełkujące ziarno. W postaci zalążkowej znaleźć tu można najważniejsze idee dla późniejszej twórczości Mahlera