Muzyka i opowieści niezwykłego skrzypka z regionu Rzeczycy
Muzyka odnaleziona to cykl krótkich programów prezentujących zapomnianą kulturę muzyczną polskiej wsi. W kolejnych odcinkach zawarto unikatowe nagrania archiwalne dokumentujące dokonania ostatnich wiejskich muzykantów. Program prowadzi autor archiwum – prof. Andrzej Bieńkowski.
W tym odcinku posłuchamy gry i opowieści niezwykłego skrzypka z regionu Rzeczycy – Kazimierza Meto, którego można w pewnej mierze przyrównać do Nikifora. Pan Kazimierz Meto urodził się w 1922 roku, zmarł w 2008 roku. Był jednym z najwybitniejszych polskich skrzypków, wraz z bratem Józefem grali w Kapeli z Gliny. Andrzej Bieńkowski odkryje przed nami zagubione między lasami i polami archaiczne melodie dawnych muzykantów. Opowieści pana Meto to fragment historii istniejący tylko w przekazie ustnym, bez dokumentów; ujawnia się w tym odcinku wartość opowieści i słuchania.
Andrzej Bieńkowski pisał o kapeli braci Meto: Bracia Meto, grając tylko na skrzypcach i basach, stawiali ścianę dźwięku, a zachrypły głos basisty Józefa Meto przypominał raczej bluesmanów znad Missisipi niż muzykę ludową. W tle słychać było głosy, jęki, nawoływania. Stwarzało to wrażenie wielkiego wysiłku, wezwania z dalekiego świata. Ekspresja ich muzyki zawsze mnie poruszała. Kazimierz i Józef Meto zachowali swoją muzykę w nienaruszonym, XIX-wiecznym kształcie! Jednocześnie ich dynamika jest bliska współczesnej muzyce rockowej. Było to jeno z tych spotkań, które zadecydowało, że zająłem się muzyką wiejską.
Dobrosław Kot pisał w Znaku:Jest chyba jakiś nieusuwalny kłopot z polskim pisaniem o wsi. Trudno podjąć ten temat, by nie wpaść w którąś z żłobionych od dziesięcioleci kolein. Pułapek jest wiele: a to mitologizacja, a to epatowanie naturalizmem, a to protekcjonalne poklepywanie czy wreszcie romantyczno-młodopolskie uwielbienie prostego ludu. Każda z tych soczewek, choć zapewne ukazuje część prawdy o ludziach wsi, nieuchronnie redukuje opisywany świat do pewnej gotowej wizji, przykrawa go do jednej z teorii. Jak radzi sobie z tym problemem Andrzej Bieńkowski? Jest to na pewno postawa pokory. Nie wiem nic o ludziach wsi, prawdy o nich mogą mnie nauczyć jedynie oni sami, chcę przyjąć ich punkt widzenia – tak określił swoje założenia we wcześniejszej książce Ostatni wiejscy muzykanci.
Fragment tekstu Dobrosława Kota
Źródło: miesięcznik Znak, Numer 634 (marzec 2008)
Spis odcinków II cyklu Muzyki odnalezionej:
1. Białoruś 2011
Odcinek , w którym można zapoznać się z tradycyjnymi śpiewami z białoruskich wsi.
2. 3 x Gace
Historia muzykantów z rodu Gaców, jednego z najbardziej zasłużonych dla kontynuowania tradycji muzycznych mazowieckiej wsi.
3. Śpiewy
Najróżniejsze śpiewy wykonywane przez kobiety na polskiej wsi.
4. Łowickie. Księżacy
Odcinek poświęcony tradycjom muzycznym ziemi łowickiej.
5. Wiejskie wesela
Wizyta we wsi Wyśmierzyce: nagrania z ostatnich tradycyjnych wiejskich wesel, zapomniane rytuały i pieśni obrzędowe.
6. Ciarkowscy z Radomskiego
Odcinek poświęcony przedstawicielom muzycznej rodziny Ciarkowskich.
7. Tańce
O tym, jak tańczono na polskiej wsi i jakie znaczenie w związku z tym miała dla wiejskiego życia kulturalnego stodoła.
8. Kurpie
W tym odcinku prowadzący Andrzej Bieńkowski zaprosił do rozmowy Adama Struga, śpiewaka kultywującego tradycję śpiewu kurpiowskiego.
9. Śpiewy, gwizdy, krzyki
Podczas odpustu w Studziannej można dowiedzieć się, dlaczego warto umieć dobrze gwizdać.
10. Kazimierz Meto. Skrzypce i opowieści
Gra i opowieści niezwykłego skrzypka z regionu Rzeczycy – Kazimierza Meto, którego w pewnej mierze można przyrównać do Nikifora.
