< powrót

Łowickie. Księżacy | Muzyka odnaleziona | cykl II | 4/10

Łowickie. Księżacy | Muzyka odnaleziona | cykl II | 4/10

Tradycje muzyczne ziemi łowickiej

W tym odcinku poznamy tradycje muzyczne ziemi łowickiej. Nazwa Księstwo Łowickie została nadana obszarowi ziem, które od 1136 roku stanowiły własność arcybiskupów gnieźnieńskich – są to tereny wokół dzisiejszego Łowicza. Jak twierdzi Andrzej Bieńkowski, pańszczyzna na tamtejszych terenach nie należała do najcięższych, stąd tradycje muzyczne wsi mogły się dobrze rozwijać. Usłyszymy pioniera harmonii trzyrzędowej – Pana Stanisława Rosińskiego, oraz dowiemy się co to są kujony grane przez Kapelę Sławomira Czekalskiego.

Dobrosław Kot pisał w Znaku:

Jest chyba jakiś nieusuwalny kłopot z polskim pisaniem o wsi. Trudno podjąć ten temat, by nie wpaść w którąś z żłobionych od dziesięcioleci kolein. Pułapek jest wiele: a to mitologizacja, a to epatowanie naturalizmem, a to protekcjonalne poklepywanie czy wreszcie romantyczno-młodopolskie uwielbienie prostego ludu. Każda z tych soczewek, choć zapewne ukazuje część prawdy o ludziach wsi, nieuchronnie redukuje opisywany świat do pewnej gotowej wizji, przykrawa go do jednej z teorii. Jak radzi sobie z tym problemem Andrzej Bieńkowski? Jest to na pewno postawa pokory. Nie wiem nic o ludziach wsi, prawdy o nich mogą mnie nauczyć jedynie oni sami, chcę przyjąć ich punkt widzenia – tak określił swoje założenia we wcześniejszej książce Ostatni wiejscy muzykanci.

Czy jednak wiara w możliwość przyjęcia cudzego punktu widzenia nie jest dziś naiwnością? Warto przyjrzeć się, jak próbuje zrobić to sam Bieńkowski.(…) Bieńkowskiego fascynują ludzie: artyści, którzy nagle stają się zbędni. Ich muzyka – transowe, improwizowane przez wiele minut oberki – stała się wstydliwym symbolem wiejskości. Ich ojcowie i dziadowie grali na weselach. Oni zaś – urodzeni w latach dwudziestych ubiegłego wieku – kiedy doszli do szczytu swych możliwości, zostali zastąpieni przez nowocześniejsze kapele, grające na miejskich instrumentach miejskie przeboje. Przy wiejskiej muzyce nikt nie chciał się bawić nawet na wiejskich weselach. Bieńkowski nie poprzestaje na wysłuchiwaniu ich opowieści, przesyconej żalem i nostalgią za dawnymi czasami. On zaprasza ich do muzykowania. Zbiera rozproszone po sąsiednich wsiach kapele i nagrywa. I ci starzy ludzie, często żyjący na obrzeżach lokalnych społeczności, nagle stają się znowu ważni. Wypełniają izby swoją muzyką, po raz kolejny udowadniają, że są artystami najwyższej próby.

Fragment tekstu Dobrosława Kota
Źródło: miesięcznik Znak, Numer 634 (marzec 2008)

Andrzej Bieńkowski urodził się w 1946 roku w Warszawie. Jest etnografem, pisarzem, malarzem i profesorem na Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie prowadzi pracownię malarstwa i rysunku. Od lat 80. prowadzi badania etnograficzne w dziedzinie muzyki: poszukuje instrumentów, odnawia je, rekonstruuje dawne kapele wiejskie. Zgromadził prywatne archiwum etnograficzne, które zawiera tysiące nagrań audio, wideo oraz zdjęcia (też archiwalne) i instrumenty.

Spis odcinków II cyklu Muzyki odnalezionej:


1. Białoruś 2011
Odcinek , w którym można zapoznać się z tradycyjnymi śpiewami z białoruskich wsi.

2. 3 x Gace
Historia muzykantów z rodu Gaców, jednego z najbardziej zasłużonych dla kontynuowania tradycji muzycznych mazowieckiej wsi.

3. Śpiewy
Najróżniejsze śpiewy wykonywane przez kobiety na polskiej wsi.

4. Łowickie. Księżacy
Odcinek poświęcony tradycjom muzycznym ziemi łowickiej.

5. Wiejskie wesela
Wizyta we wsi Wyśmierzyce: nagrania z ostatnich tradycyjnych wiejskich wesel, zapomniane rytuały i pieśni obrzędowe.

6. Ciarkowscy z Radomskiego
Odcinek poświęcony przedstawicielom muzycznej rodziny Ciarkowskich.

7. Tańce
O tym,  jak tańczono na polskiej wsi i jakie znaczenie w związku z tym miała dla wiejskiego życia kulturalnego stodoła.

8. Kurpie
W tym odcinku prowadzący Andrzej Bieńkowski zaprosił do rozmowy  Adama Struga, śpiewaka kultywującego tradycję śpiewu kurpiowskiego.

9. Śpiewy, gwizdy, krzyki
Podczas odpustu w Studziannej można dowiedzieć się, dlaczego warto umieć dobrze gwizdać.

10. Kazimierz Meto. Skrzypce i opowieści
Gra i opowieści niezwykłego skrzypka z regionu Rzeczycy – Kazimierza Meto, którego w pewnej mierze można przyrównać do Nikifora.

drukuj pdf

zobacz również:

Dzika Muzyka #16: Pieśń o rzece +dodaj do schowka
Multimedia
Filmy o muzyce

Opowieść o tradycjach i korzeniach polskiej muzyki

Dzika Muzyka #15: Wierchowe nuty +dodaj do schowka
Multimedia
Filmy o muzyce

Opowieść o tradycjach i korzeniach polskiej muzyki

Dzika Muzyka #14: Basy znad Prosny +dodaj do schowka
Multimedia
Filmy o muzyce

Opowieść o tradycjach i korzeniach polskiej muzyki

Dzika Muzyka #13: Muzyka na Rzeszowszczyźnie +dodaj do schowka
Multimedia
Filmy o muzyce

Muzyka z południowo-wschodniej Polski jest pełna energii i wpływów rozmaitych kultur