< powrót

Andrzej Szadejko | Five o'clock

rozmowca: Andrzej Szadejko
Andrzej Szadejko | Five o'clock | Muzykoteka

Historia pozytywu od antyku po klasycyzm

Andrzej Szadejko, muzyk specjalizujący się w grze organowej, przywiózł ze sobą pozytyw, czyli niewielkie przenośne organy, których używano już w czasach antycznych w cyrkach rzymskich ze względu na ich donośny dźwięk. Nie wiadomo, jak wyglądała historia pozytywu po upadku Cesarstwa Rzymskiego, natomiast w średniowieczu zaczęto go używać w muzyce liturgicznej do realizacji basso continuo. Ze względu na wykonanie ze szlachetnego drewna, kości słoniowej, złota i ze srebra pozytywy uznawano za symbol luksusu, więc możni przekazywali je sobie w darach.

Pozytyw to niewielkie przenośne organy, mieszczące się na stole lub na podłodze. Żeby można było na nich grać, niezbędne są klawisze, miech, wiatrownica oraz źródła dźwięku umieszczone na skrzyni, czyli piszczałki. Początkowo instrument ten wyposażony był tylko w wargowe piszczałki i jedną klawiaturę, a od XVI wieku także w piszczałki języczkowe i pedał. Niegdyś do jego obsługi potrzebny był obok organisty również kalikant, zaopatrujący instrument w powietrze przy pomocy niewielkich miechów.

Podczas spotkania Andrzej Szadejko zaprezentował m. in. dwanaście utworów Haydna z 1794 r., tzw. „pozytywki”, czyli krótkie utwory zegarowe grane na pełną godzinę, pisane na zamówienie bogatych sposnorów. Kilka takich zegarów organowych zachowało się do naszych czasów w muzeach i kolekcjach prywatnych. Podczas audycji wykonywano również utworóy na trąbkę barokową i pozytyw oraz na pozytyw z towarzyszeniem bębnów afrykańskich. Andrzejowi Szadejko towarzyszyli śpiewaczka Sylwia Olszyńska, Paweł Hulisz na trąbce oraz Larry Okey Ugwu i Tomasz Lipiński na bębnach.

Kompozytor i muzyk Andrzej Szadejko studiował w Gdańskiej Akademii Muzycznej grę organową pod kierunkiem prof. Leona Batora i w Akademii Muzycznej w Warszawie w klasie organów u prof. Joachima Grubicha oraz Hochschule für Alte Musik Schola Cantorum Basiliensis w klasie organów Jean-Claude Zehndera.Uczestniczył w wielu kursach mistrzowskich w Polsce, Niemczech, Holandii i Szwajcarii, prowadzonych przez wybitnych organistów europejskich (ok. 30 kursów). Jest finalistą i laureatem wielu konkursów organowych w Polsce i za granicą oraz założycielem zespołu wokalno-instrumentalnego Goldberg Baroque Ensemble. Od 1994 r. koncertuje w Polsce i innych krajach europejskich (Szwajcaria, Czechy, Dania, Holandia, Szwecja, Włochy, Niemcy, Finlandia). Oprócz organowej działalności koncertowej zajmuje się komponowaniem oraz śpiewem w repertuarze kameralnym i oratoryjno-kantatowym. Od 2004 r. dogląda rekonstrukcji barokowych historycznych organów Mertena Friese w kościele oo. Franciszkanów p/w św. Trójcy w Gdańsku, gdzie zachował się duży fragment zabytkowych manierystycznych szaf organowych. Współpracuje też Biblioteką Gdańską PAN przy opracowaniu nagrań i druków muzykaliów gdańskich, m. in. uczniów Bacha, Telemanna i Haendla.

drukuj pdf

zobacz również:

Katarzyna Drogosz | Five o'clock +dodaj do schowka
Multimedia
Rozmowy

Specjalistka od fortepianu historycznego oraz muzyki XVIII i XIX wieku

Camerata Silesia i Anna Szostak | Five o'clock +dodaj do schowka
Multimedia
Rozmowy

Od Palestriny do Beatlesów. Spotkanie z chórem Camerata Silesia i jego założycielką Anną Szostak

Iwona Sobotka | Five o'clock +dodaj do schowka
Multimedia
Rozmowy

Iwona Sobotka, sopranistka, która metalu się nie boi

Wspomnienie o Andrzeju Chłopeckim | Five o'clock +dodaj do schowka
Multimedia
Rozmowy

W radiowej Dwójce wybitnego krytyka muzycznego wspominali najbliżsi współpracownicy