Agogika

Cele operacyjne:

• zapoznanie uczniów z elementami dzieła muzycznego (agogiką)

Cele wychowawcze:

• rozwijanie wrażliwości uczniów na muzykę

Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń:

• stosuje podstawowe pojęcia muzyczne (melodia, akompaniament, rytm, dźwięk, akord, gama, tempo);
• wykorzystuje w śpiewie znajomość pojęć i terminów muzycznych określających podstawowe elementy muzyki (melodię, rytm, harmonię, agogikę, dynamikę, artykulację);
• odczytuje i zapisuje elementy notacji muzycznej (nazwy siedmiu dźwięków gamy oraz ich położenie na pięciolinii, klucz wiolinowy, znaki graficzne pięciu wartości rytmicznych nut i pauz, podstawowe oznaczenia metryczne, agogiczne, dynamiczne i artykulacyjne);
• korzysta z multimedialnych źródeł muzyki i informacji o muzyce.

Tworzenie wypowiedzi. Uczeń:

• śpiewa, dbając o higienę głosu;
• tworzy wypowiedzi o muzyce za pomocą środków pozamuzycznych – opisuje słowami cechy i charakter słuchanych utworów.

Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń:

• świadomie odbiera muzykę – słucha (słuchanie analityczne, ukierunkowane przez nauczyciela na wybrane cechy utworu – agogika);
• charakteryzuje wybrane utwory muzyczne wysłuchane i omówione na zajęciach oraz inne, określając cechy muzyki, które decydują o charakterze utworu.

Materiały:

• laptop z podłączonymi głośnikami i dostępem do Internetu;
• rzutnik multimedialny;
• nagrania:

Samuel Barber Adagio na smyczki

Ludwig van Beethoven V Symfonia c-moll op. 67

Ludwig van Beethoven Sonata cis-moll op. 27 nr 2 Księżycowa

Wolfgang Amadeusz Mozart Sonata A-dur KV 331

• prezentacja „Elementy dzieła muzycznego – agogika”;
• ilustracje:
• metronom

http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Metronome_Nikko.jpg?uselang=pl

• strony:

http://www.gitaradlapoczatkujacych.pl/metronom-online.html

Metody nauczania:

• pogadanka
• pokaz
• ćwiczenia.

Formy:

• praca indywidualna
• praca zbiorowa.

 Przebieg lekcji:

1. Faza wstępna

• Powitanie
• Sprawdzenie obecności
• Podanie tematu lekcji.

2. Faza realizacyjna

• Wprowadzenie dotyczące elementów dzieła muzycznego. Do elementów dzieła muzycznego zaliczamy: melodykę, rytmikę, harmonikę, agogikę, artykulację, dynamikę i kolorystykę. Wszystkie te elementy współdziałają ze sobą, tworząc dzieło muzyczne.
• Elementem, który decyduje o szybkości wykonywania utworu, jest AGOGIKA, czyli tempo.
• Tempo można określić na trzy sposoby. Po pierwsze za pomocą metronomu, czyli urządzenia mechanicznego lub elektronicznego służącego do dokładnego podawania tempa utworu muzycznego. Metronom mechaniczny wynaleziony został w 1816 r. przez J.N. Mälzla, stąd skrót M.M. – czyli metronom Mälzla,

1. np.  = 60. Oznacza to, że utwór ma być wykonany w takim tempie, by na jedną sekundę przypadła jedna ćwierćnuta. Obecnie częściej używa się odpowiedników elektronicznych, których można używać w urządzeniach przenośnych (tablet, komórka) i komputerach.

Aby przejść na stronę metronomu online, wystarczy kliknąć ilustrację w prezentacji.

http://www.gitaradlapoczatkujacych.pl/metronom-online.html

https://play.google.com/store/search?q=metronom&c=apps

• Kolejny sposób to określenia włoskie. Są stosowane na całym świecie, nie określają tempa bezwzględnie jak metronom, jedynie w przybliżeniu. Tempa dzielimy na wolne, umiarkowane i szybkie.

• Nauczyciel prosi uczniów, aby spróbowali rozwiązać rebus podpisując literowo nuty. Jeżeli uczniowie mają problem z nazwami literowymi nut, nauczyciel wyświetla slajd.

 

• Pierwszym przykładem jest tempo wolne – adagio (wym. adadżio):

• Należy wpisać kolejno: a, d, a i g:

• Innym przykładem tempa wolnego jest grave:

• Należy wpisać kolejno: g, a i e:

• Poza rozszyfrowanymi przykładami inne rodzaje tempa wolnego to:
  • largo – szeroko, bardzo powoli;
  • larghetto – trochę szybciej niż largo;
  • lento – powoli, wolno.

• Jako przykład tempa wolnego w utworze nauczyciel demonstruje Adagio na smyczki Samuela Barbera:

 

• Druga grupa temp to tempa umiarkowane. Jako przykład uczniowie próbują rozszyfrować andante, tym razem w kluczu basowym:

• Wpisują kolejno: a, d, a i e:

• Inne przykłady temp umiarkowanych:
  • andantino – trochę żywiej niż andante;
  • moderato – umiarkowanie;
  • allegretto – dość żywo (nieco wolniej niż allegro).

• Jako przykład tempa umiarkowanego (Andante grazioso) nauczyciel demonstruje nagranie Sonaty A KV 331 Wolfganga Amadeusza Mozarta: 

 

• Ostatnia grupa tempa to tempa szybkie. Jako pierwszy przykład uczniowie rozszyfrowują allegro – szybko, wesoło:

• Uczniowie wpisują kolejno: a, e i g:

• Kolejny przykład tempa szybkiego to veloce (czyt. welocze) – lotnie, żywo:

• Należy wpisać kolejno: e, c i e:

• Inne przykłady temp szybkich:
  • vivo – żywo;
  • vivace – (czyt. wiwacze) prędko, z ożywieniem;
  • presto – szybko;
  • vivacissimo – bardzo żywo;
  • prestissimo – bardzo szybko.

• Przykładem tempa szybkiego (Allegro con brio) jest I część V Symfonii Ludwiga van Beethovena:

• Dla dokładniejszego oznaczania tempa można stosować dodatkowe określenia:

• maestoso – majestatycznie;
• molto – bardzo;
• meno – mniej;
• meno mosso – wolniej;
• non tanto – nie zanadto;
• non troppo – nie zanadto;
• più – bardziej, więcej;
• più mosso – żywiej;
• sempre – zawsze;
• sostenuto – wstrzymując;
• un poco – trochę, nieco;
• ancora – jeszcze;
• tempo primo – powrót do pierwszego tempa;
• a tempo – do tempa;
• ritenuto – opóźniając, zwalniając.

• Tempo można wyznaczyć również określając bezwzględny czas trwania utworu, np. 12 min.
• Utrwalenie wiadomości na temat agogiki. Nauczyciel demonstruje nagranie Sonaty cis-moll op. 27 nr 2 Księżycowej Ludwiga van Beethovena i prosi określenie tempa

3. Faza podsumowująca

Tomaso Albinoni Agagio g-moll

Tempo wolne – Adagio

 
Katarzyna Broj

 

Załączniki:

1) Prezentacja - do pobrania tutaj

2) Karta pracy - do pobrania tutaj