K jak kujawiak, K jak kompozytor

Treści z podstawy programowej:

Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń:

• stosuje podstawowe pojęcia muzyczne (melodia, akompaniament, rytm, dźwięk, akord, gama, tempo);
• wykorzystuje w śpiewie oraz w grze na instrumentach znajomość pojęć i terminów muzycznych określających podstawowe elementy muzyki (melodię, rytm, harmonię, agogikę, dynamikę, artykulację);
• odczytuje i zapisuje elementy notacji muzycznej (nazwy siedmiu dźwięków gamy oraz ich położenie na pięciolinii, klucz wiolinowy, znaki graficzne pięciu wartości rytmicznych nut i pauz, podstawowe oznaczenia metryczne, agogiczne, dynamiczne i artykulacyjne);
• określa charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych (kujawiaka);

Tworzenie wypowiedzi. Uczeń:

• śpiewa ze słuchu (powtarza wzór lub powtarza i wykonuje z pamięci) lub z wykorzystaniem nut (w zespole, solo, a cappella, z towarzyszeniem instrumentu) piosenki z repertuaru dziecięcego i popularnego;
• tworzy proste struktury rytmiczne, sygnały dźwiękowe, swobodne akompaniamenty, prosty dwugłos (burdon, nagłos), ilustracje dźwiękowe do scen sytuacyjnych, tekstów literackich i obrazów (samodzielnie i pod kierunkiem nauczyciela);
  

Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń:

• rozpoznaje charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych;
• świadomie odbiera muzykę – słucha (słuchanie analityczne, ukierunkowane przez nauczyciela na wybrane cechy utworu);
• charakteryzuje wybrane utwory muzyczne wysłuchane i omówione na zajęciach oraz inne, określając cechy muzyki, które decydują o charakterze utworu;
• interpretuje (gra i śpiewa) utwory zgodnie ze wskazówkami wykonawczymi umieszczonymi w nutach oraz własnym odczuwaniem muzyki.

Materiały:

• laptop z podłączonymi głośnikami i dostępem do Internetu;
• rzutnik multimedialny;
• prezentacja na temat kujawiaka;
• program MuseScore;
• zapis nutowy pieśni Czerwone jabłuszko w formacie musescore;

Metody nauczania:

• pogadanka
• pokaz
• ćwiczenia

Formy:

• praca indywidualna
• praca zbiorowa

Przebieg lekcji:

1. Faza wstępna

• Powitanie
• Sprawdzenie obecności
• Podanie tematu lekcji

2. Faza realizacyjna

• Przypomnienie wiadomości na temat polskich tańców narodowych: polonez, krakowiak, mazur, oberek, kujawiak.
• Omówienie cech charakterystycznych kujawiaka – prezentacja
  • dawna nazwa – śpiący, kolebany;
  • charakter spokojny;
  • metrum 
  • pochodzenie: Kujawy;
  • tryb molowy;
  • Prezentacja fragmentu utworu Czerwone jabłuszko – próba zaśpiewania a capella.
  • Nauczyciel pyta, czy można ten fragment muzyczny jakoś wzbogacić, podpowiada, że można dołożyć akompaniament. Akompaniament to termin, który ma dwa znaczenia: tło muzyczne towarzyszące głównej melodii  i towarzyszenie na instrumencie soliście lub zespołowi. Tworzenie akompaniamentu to również komponowanie a kompozytor to inaczej osoba, która tworzy muzykę. Prowadzący pyta, czy uczniowie znają jakichś kompozytorów, następnie prezentuje kilka slajdów ze zdjęciami i nazwiskami kompozytorów różnych epok (Jan Sebastian Bach, Wolfgang Amadeusz Mozart, Ludwig van Beethoven, Fryderyk Chopin, Stanisław Moniuszko, Witold Lutosławski, Wojciech Kilar)
  • Nauczyciel prezentuje uczniom partyturę w programie MuseScore. Zapoznaje ich ze sposobem zapisu nut. Razem z uczniami dokonuje wyboru instrumentu, który będzie realizował akompaniament (menu: Utwórz → Instrumenty – wybieramy grupę instrumentów).

 

 

• Po wybraniu grupy instrumentów, decydujemy razem z uczniami, który instrument wybrać.

  

• Wybieramy instrument np. flet, klikamy przycisk dodaj i zatwierdzamy przyciskiem ok. Operację można powtórzyć kilka razy, w zależności od tego, ile instrumentów chcemy dodać.

•  

 

• Następnie przystępujemy do wpisywania nut. Wciskamy literę N i wybieramy wartość rytmiczną nuty. Uczniowie podają wysokości dźwięków, które jako akompaniament nauczyciel powinien wpisać, a nauczyciel dokonując oceny i korekty pomysłów wpisuje nuty w kolejne osiem taktów. 

 

• Po zakończeniu pracy odsłuchujemy powstały utwór. Uczniowie razem z nauczycielem wykonują partię wokalną razem z akompaniamentem programu MuseScore. 

 

3. Faza podsumowująca

• Powtórzenie wiadomości o kujawiaku.
• Zadanie uczniom napisania w domu własnej partytury w programie musescore. W tym celu podajemy uczniom link do strony, z której mogą pobrać program: http://musescore.org/pl

• Możemy ogłosić konkurs dla chętnych na najciekawsze opracowanie akompaniamentu do Czerwonego jabłuszka (partyturę utworu uczniowie mogą zgrać od nauczyciela lub pobrać z portalu www.muzykotekaszkolna.pl).

 

Katarzyna Broj 

 

Zobacz dodatkowe informacje o kujawiaku