Mazur czyli zagrajcie siarczyście!

Treści z podstawy programowej:

Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń:

• stosuje podstawowe pojęcia muzyczne (melodia, akompaniament, rytm, dźwięk, akord, gama, tempo);
• wykorzystuje w śpiewie oraz w grze na instrumentach znajomość pojęć i terminów muzycznych określających podstawowe elementy muzyki (melodię, rytm, harmonię, agogikę, dynamikę, artykulację);
• odczytuje i zapisuje elementy notacji muzycznej (nazwy siedmiu dźwięków gamy oraz ich położenie na pięciolinii, klucz wiolinowy, znaki graficzne pięciu wartości rytmicznych nut i pauz, podstawowe oznaczenia metryczne, agogiczne, dynamiczne i artykulacyjne);
• określa charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych (mazura);
• korzysta z multimedialnych źródeł muzyki i informacji o muzyce;

Tworzenie wypowiedzi. Uczeń:

• śpiewa ze słuchu (powtarza wzór lub powtarza i wykonuje z pamięci) lub z wykorzystaniem nut (w zespole, solo, a cappella, z towarzyszeniem instrumentu) piosenki z repertuaru dziecięcego i popularnego;
• tworzy proste struktury rytmiczne, sygnały dźwiękowe, swobodne akompaniamenty, prosty dwugłos (burdon, nagłos), ilustracje dźwiękowe do scen sytuacyjnych, tekstów literackich i obrazów (samodzielnie i pod kierunkiem nauczyciela);

Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń:

• rozpoznaje charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych;
• świadomie odbiera muzykę – słucha (słuchanie analityczne, ukierunkowane przez nauczyciela na wybrane cechy utworu);
• charakteryzuje wybrane utwory muzyczne wysłuchane i omówione na zajęciach oraz inne, określając cechy muzyki, które decydują o charakterze utworu;
• interpretuje (gra i śpiewa) utwory zgodnie ze wskazówkami wykonawczymi umieszczonymi w nutach oraz własnym odczuwaniem muzyki.

Materiały:

• laptop z podłączonymi głośnikami i dostępem do Internetu;
• rzutnik multimedialny;
• prezentacja na temat mazura;
• zapis nutowy fragmentu Mazura z opery Halka Stanisława Moniuszki
• nagranie fragmentu Mazura z opery Halka Stanisława Moniuszki

Metody nauczania:

• pogadanka
• pokaz
• ćwiczenia

Formy:

• praca indywidualna
• praca zbiorowa

Przebieg lekcji:

1. Faza wstępna

• Powitanie
• Sprawdzenie obecności
• Podanie tematu lekcji

2. Faza realizacyjna

• Przypomnienie wiadomości na temat polskich tańców narodowych: polonez, krakowiak, mazur, oberek, kujawiak.
• Omówienie cech charakterystycznych mazura – prezentacja
  • dawna nazwa „goniony, szumny”
  • charakter: żywiołowy
  • pochodzenie: Mazowsze

• metrum 

• układ rytmiczny:

 

• Wskazanie uczniom charakterystycznych akcentów na słabej części taktu (na 2 i na 3):

 

 

• Nauczyciel wyjaśnia, że akcent to wyraźniejsze, silniejsze podkreślenie jakiegoś dźwięku lub współbrzmienia. Zapis akcentu polega na umieszczeniu nad nutą znaku graficznego: ? .
• Uczniowie otrzymują zapis melodii początku „Mazura” z Halki Stanisława Moniuszki i korzystając z wyświetlonego, kompletnego zapisu umieszczają akcenty we właściwych miejscach ( takt 1, 5, 7 – akcent na raz, takt 9, 10, 11, 12 – akcent na trzy i takt 13 – akcent na dwa). Nauczyciel tłumaczy uczniom, że w mazurze akcent jest zmienny – raz pojawia się na początku taktu, raz na dwa, raz na trzy.
• Nauczyciel prezentuje fragment nagrania „Mazura” Stanisława Moniuszki i pyta uczniów czy wykonanie uwzględnia zamieszczone w nutach akcenty. Następnie prosi, aby śledzili w swoich nutach zapis mazura wskazując poszczególne nuty ołówkiem. Dla ułatwienia podaje tempo (raz, dwa, trzy), można również liczyć na głos w trakcie nagrania. Zatrzymuje nagranie w dowolnym miejscu (np. w takcie 5) i sprawdza czy uczniowie są we właściwym takcie. Ćwiczenie można powtórzyć dowolną ilość razy i nagrodzić ucznia, który ani razu się „nie zgubił”. Nagranie uruchamiamy i zatrzymujemy za pomocą kliknięcia myszką, za każdym razem zaczyna się od początku.
• Po utrwaleniu nagrania nauczyciel prosi żeby uczniowie razem z orkiestrą realizowali akcenty za pomocą dowolnego instrumentu perkusyjnego, albo klaśnięciem, stuknięciem ołówkiem w blat ławki itp.
• Na zakończenie omawiania mazura nauczyciel prezentuje fragment opery Halka Stanisława Moniuszki – Mazur ze strony youtube.

• Nauczyciel podaje uczniom informacje na temat opery. Jest to utwór muzyczno – teatralny. Tekst opery to libretto. Opera składa się z aktów, a akty ze scen.

W operze występują:

• partie śpiewane
• partie grane przez orkiestrę
• partie tańczone

Twórcą polskiej opery narodowej był Stanisław Moniuszko, który skomponował Halkę, Straszny Dwór i Hrabinę.

3. Faza podsumowująca

• Powtórzenie wiadomości o mazurze.
• Nauczyciel zapowiada, że na następnej lekcji uczniowie poznają ostatni taniec narodowy – oberek oraz taniec stylizowany – mazurek.
• Jako zadanie domowe można poprosić uczniów o podpisanie nut w Mazurze.

 

 Katarzyna Broj

 

Zobacz dodatkowe informacje o mazurze i mazurku