< powrót

Poloneza czas zacząć

poziom: szkoła podstawowa
czas trwania: 45 min

Temat lekcji: Poloneza czas zacząć

 

Scenariusz lekcji dla szkół podstawowych 

 

Czas trwania lekcji: 45 minut

 

Cele ogólne:

  • rozwijanie muzykalności, wrażliwości muzycznej
  • rozwijanie zainteresowań i zamiłowań muzycznych 

Cele operacyjne:

  • zapoznanie uczniów z polskimi tańcami narodowymi (polonezem)

Cele wychowawcze:

  • rozwijanie wrażliwości uczniów na muzykę

Treści z podstawy programowej:

Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń:

  • stosuje podstawowe pojęcia muzyczne (melodia, akompaniament, rytm, dźwięk, akord, gama, tempo);
  • wykorzystuje w śpiewie oraz w grze na instrumentach znajomość pojęć i terminów muzycznych określających podstawowe elementy muzyki (melodię, rytm, harmonię, agogikę, dynamikę, artykulację);
  • odczytuje i zapisuje elementy notacji muzycznej (nazwy siedmiu dźwięków gamy oraz ich położenie na pięciolinii, klucz wiolinowy, znaki graficzne pięciu wartości rytmicznych nut i pauz, podstawowe oznaczenia metryczne, agogiczne, dynamiczne i artykulacyjne);
  • określa charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych (poloneza, krakowiaka, mazura, kujawiaka i oberka);

Tworzenie wypowiedzi. Uczeń:

  • śpiewa ze słuchu (powtarza wzór lub powtarza i wykonuje z pamięci) lub z wykorzystaniem nut (w zespole, solo, a cappella, z towarzyszeniem instrumentu) piosenki z repertuaru dziecięcego i popularnego,
  • odtwarza ruchem i gestodźwiękami proste rytmy i schematy rytmiczne, wykonuje kroki, figury i układy taneczne poloneza i krakowiaka,
  • gra na instrumentach ze słuchu i z wykorzystaniem nut (solo i w zespole) melodie, schematy rytmiczne, proste utwory,

Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń:

  • rozpoznaje charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych,
  • świadomie odbiera muzykę – słucha (słuchanie analityczne, ukierunkowane przez nauczyciela na wybrane cechy utworu)
  • charakteryzuje wybrane utwory muzyczne wysłuchane i omówione na zajęciach oraz inne, określając cechy muzyki, które decydują o charakterze utworu;
  • interpretuje (gra i śpiewa) utwory zgodnie ze wskazówkami wykonawczymi umieszczonymi w nutach oraz własnym odczuwaniem muzyki.

Materiały:

  • laptop z podłączonymi głośnikami i dostępem do Internetu;
  • rzutnik multimedialny;
  • film ze zbiorów Ninateki Muzyka odnaleziona Andrzeja Bieńkowskiego: Tańce Cykl II 7/10
  • dowolne instrumenty perkusyjne;
    • nagrania:  

- Wojciech Kilar, Polonez z filmu Pan Tadeusz

- Fryderyk Chopin, Polonez g-moll

  • prezentacja Poloneza czas zacząć;

Metody nauczania:

  • pogadanka
  • pokaz
  • ćwiczenia

Formy:

  • praca indywidualna
  • praca zbiorowa

Przebieg lekcji:

  1. Faza wstępna
  • Powitanie
  • Sprawdzenie obecności
  • Podanie tematu lekcji
  1. Faza realizacyjna
  • Wprowadzenie dotyczące muzyki ludowej, podkreślenie roli Oskara Kolberga. Muzyka ludowa wchodzi w obręb kultury ludowej. Istnieje od najdawniejszych czasów i jest jednym z największych skarbów kultury duchowej każdego narodu. Na jej podłożu wyrosła z czasem muzyka dworska i mieszczańska. Muzyka ludowa dotyczy pieśni, tańców i instrumentów muzycznych. Wybitnym jej znawcą i badaczem był Oskar Kolberg (1814-1890). Owocem jego działalności jest dzieło pt. Lud. Jego zwyczaje, sposób życia, mowa, podania, przysłowia, obrzędy, gusła, zabawy, pieśni, muzyka i tańce - składające się z 36 tomów.
  • Prezentacja filmu z cyklu Muzyka odnaleziona Andrzeja Bieńkowskiego: Tańce Cykl II 7/10 (6’55)
  • Polskie tańce narodowe: polonez, krakowiak, mazur, oberek, kujawiak.
  • Omówienie cech charakterystycznych poloneza – prezentacja.
    • dawna nazwa: chodzony
    • charakter: uroczysty
    • pochodzenie: Polska
    • forma - trzyczęściowa    
    • układ rytmiczny

 

  • metrum 
  • tempo: umiarkowane
  • Prezentacja schematu rytmicznego poloneza, zapis  i realizacja na dowolnym instrumencie perkusyjnym.
  • W razie braku dostatecznej liczby instrumentów można wykonać następujące ćwiczenie:

           

 

Pierwszą ósemkę nauczyciel odtwarza klaskaniem, dwie kolejne nuty (szesnastki) uderza na zmianę prawą-lewą dłonią w uda, cztery kolejne ósemki tupiąc na przemian prawą i lewą nogą. Uczniowie powtarzają za nauczycielem, najpierw w tempie wolnym, później właściwym.

1 - klaszczemy

2,3 - prawą i lewą ręką uderzamy w uda

4,5,6,7 - tupiemy prawą i lewą nogą na przemian

Nauczyciel wprowadza termin akcentu na mocnej części taktu, podkreślając dynamicznie wykonanie pierwszej ósemki. Tłumaczy, że w tańcu akcent ten przekłada się na ugięcie nogi na raz. Następnie uczniowie utrwalają schemat stukając ołówkami w blat ławki.

  • Znaczenie poloneza w tradycji i kulturze - wysłuchanie Poloneza Wojciecha Kilara – prezentacja wstępu. Uczniowie razem z nauczycielem próbują wykonać akompaniament rytmiczny za pomocą ołówków. Następnie słuchamy całości utworu. Można posłużyć się nagraniem tańca.
  • W razie możliwości ustawiamy uczniów w korowód, para za parą (można przejść na korytarz lub salę gimnastyczną) i ćwiczymy krok podstawowy poloneza.

Pary ustawiają się jedna za drugą, tancerz po lewej stronie partnerki. Lewa ręka dziewczynki położona na prawej ręce chłopca, połączone ręce wysuwamy nieco do przodu; ramiona lekko zgięte w łokciach. Ręce zewnętrzne swobodnie opuszczamy wzdłuż ciała.

„i” – ugięcie nogi w kolanie

„1” – krok naprzód

„2” – krok naprzód

„3” – krok naprzód

Chłopcy zaczynają lewą nogą, dziewczynki prawą (czyli nogami zewnętrznymi).

  • Wprowadzenie terminu stylizacja. Taniec stylizowany to taniec do słuchania a nie do tańczenia. Takie polonezy komponował Fryderyk Chopin. Przykład poloneza stylizowanego – Polonez g-moll Fryderyka Chopina

Partytura utworu wyświetla się na kolejnych slajdach, nagranie można włączyć ze strony Narodowego Instytutu Fryderyka Chopina lub posłużyć się dowolnym innym nagraniem tego poloneza.

  1. Faza podsumowująca
  • Utrwalenie rytmu polonezowego – jeden uczeń zostaje „dyrygentem”, dzielimy klasę na 4 zespoły, dyrygent wskazuje, w którym momencie dany zespół ma wykonywać schemat poloneza. Nauczyciel kontroluje tempo i w razie potrzeby wystukuje rytm. Można również podzielić klasę na trzy grupy: pierwsza grupa wykonuje głośno ósemkę na raz, druga grupa dwie szesnastki, trzecia grupa cztery ostatnie ósemki. Ćwiczenie powtarzamy ze zmianą „dyrygenta”.

 

Katarzyna Broj

 

Przeczytaj dodatkowe informacje o polonezie

pobierz pliki

pobierz plikipobierz wszystkie pliki
drukuj pdf

zobacz również:

Pieśń cz. 2 +dodaj do schowka
Nauka
Scenariusze lekcji

Scenariusz lekcji dla kl. VI-VII szkół podstawowych

Pieśń cz. 1 +dodaj do schowka
Nauka
Scenariusze lekcji

Scenariusz lekcji dla klas VI-VII szkoły podstawowej

Najważniejsze dzieła muzyki filmowej cz. 2 +dodaj do schowka
Nauka
Scenariusze lekcji

Scenariusz lekcji dla kl. VII szkoły podstawowej 

Najważniejsze dzieła muzyki filmowej cz. 1 +dodaj do schowka
Nauka
Scenariusze lekcji

Scenariusz lekcji dla kl. VII szkoły podstawowej