gatunek: instrumentalne

Publiczne wykonanie muzyki, a w języku polskim także nazwa utworu na instrument solowy z towarzyszeniem orkiestry

Źródłosłów: z łaciny concertare – współzawodniczyć.

W pierwszym znaczeniu koncert jest publicznym wykonaniem utworu muzycznego przez artystę-muzyka bądź grupę muzyków na żywo przed publicznością. Jeśli muzyk daje koncert solowy, mówimy o recitalu.

W drugim znaczeniu koncert jest gatunkiem i formą muzyczną. Jego istotą jest współzawodnictwo. Udział w nim biorą kontrastujące partie - solowa i partia zespołu (orkiestry), lub kilka partii solowych i orkiestra, jeżeli jest to koncert podwójny albo potrójny. Partie uczestniczą w muzycznym dialogu, wykazując się kunsztem i wirtuozerią.

Typową formą koncertu jest forma trzyczęściowa. Już w epoce baroku ukształtował się układ części, wyróżniających się pod względem tempa: szybka-wolna-szybka. Pierwsza część koncertu jest komponowana w formie sonatowej o dwóch ekspozycjach: orkiestrowej i solistycznej. Po repryzie w pierwszej części następuje wirtuozowska kadencja solistyczna. Druga część jest lirycznym centrum cyklu. Część trzecia utrzymywana jest najczęściej w formie sonatowej lub w formie ronda. W okresie romantyzmu powstały także koncerty jednoczęściowe (Franz Liszt) i czteroczęściowe (Johannes Brahms).

Przykłady: Koncert f-moll Fryderyka Chopina, Koncert fortepianowy  nr 1 Piotra Czajkowskiego, Koncert na fortepian, skrzypce i wiolonczelę C-dur op. 56 (koncert potrójny) Ludwiga van Beethovena, Koncert skrzypcowy d-moll op. 22 (Allegro moderato, Romance andante, Finale allegro) Henryka Wieniawskiego, Koncert wiolonczelowy a-moll op. 129 Roberta Schumanna, Koncert na fortepian Pawła Szymańskiego.

drukuj pdf

zobacz również:

Opera +dodaj do schowka
Wiedza
Gatunki

Utwór sceniczny będący połączeniem tekstu (zwanego librettem) i muzyki, wykonywany przez śpiewaków - solistów, chóry, orkiestrę, zwykle w teatralnej oprawie, z wykorzystaniem scenografii, kostiumów, gry aktorskiej, czasem tańca

Concerto +dodaj do schowka
Wiedza
Gatunki

Kompozycja instrumentalna napisana na jeden lub więcej solowych instrumentów z akompaniamentem orkiestry

Uwertura +dodaj do schowka
Wiedza
Gatunki

Uwertura powstała w XVII wieku we Włoszech i we Francji. Wykonywano ją przed rozpoczęciem opery, baletu, operetki

Muzyka instrumentalna symfoniczna +dodaj do schowka
Wiedza
Gatunki

Dzieła muzyczne przeznaczone na orkiestrę lub instrumenty solowe z towarzyszeniem orkiestry zalicza się do muzyki orkiestrowej (symfonicznej)