gatunek: instrumentalne, tańce

Najwolniejszy spośród tańców mazurkowych, szczególnie dobrze odzwierciedla ducha Kujaw

Kto był w porze wykopków na Kujawach i widział mgły ścielące się po polach, mieszające się z dymami ognisk, w których pali się kartoflane łęty (a przy okazji piecze pyszne ziemniaki), ten od razu przyzna, że spokojna, zwykle w molowym trybie utrzymana melodia najlepiej oddaje cechy krajobrazu, piękno przyrody, cierpliwą, przynoszącą owoce ludzką pracę...

Nazwa tańca, utworzona od nazwy regionu, pojawia się najpóźniej ze wszystkich nazw tańców mazurkowych, bo dopiero w roku 1827 (Pasterze na Bachorzy. Sielanki kujawskie Feliksa Jaskólskiego). Początkowo był to dostojny taniec chodzony, którym zainteresowano się na dworach szlacheckich. Tu ludowi muzycy i tancerze nie tylko nauczyli szlachtę, jak tańczyć kujawiaka, ale też poznali nowe kroki, które do tańca wprowadziło ziemiaństwo. Ostatecznie kujawiak rozrósł się, nierzadkie są zmiany agogiczne. Zakończenie często jest utrzymane w szybkim, popisowym tempie.

Na Kujawach taniec ma liczne nazwy wskazujące na rodzaj i kierunek wykonywanych figur: ksebka, gdy tańczy się k sobie, czyli w lewo, oraz odsibka, gdy tańczy się w prawo – od siebie. Dlaczego tak? Praworęczny siewca wyrzuca ziarno od siebie w prawą stronę, a na lewo rzuca ruchem ramienia ku ciele, ku sobie. Są też: śpiący i gładki, a także spokrewnione z kujawiakiem owczarek i okrągły, który zapewne składał się z kilku tańców o coraz szybszym tempie. Teksty do kujawiaków mają niewiele strof, stąd też częste są powtórzenia tekstu i charakterystyczne zaśpiewy oj dana dana, naśladujące instrumenty.

Stylizacje kujawiaka wyszły spod pióra Oskara Kolberga i Henryka Wieniawskiego. Fryderyk Chopin nadał cechy tego tańca Mazurkowi e-moll op. 17 nr 2.

dr Krzysztof Komarnicki

 

Zobacz, jak się tańczy kujawiaka.

Materiał z portalu www.tance.edu.pl udostępniony dzięki uprzejmości Instytutu Muzyki i Tańca.

drukuj pdf

zobacz również:

Oberek +dodaj do schowka
Wiedza
Gatunki

Wraz z kujawiakiem i mazurem (mazurkiem) należy do grupy tańców mazurkowych, których rozróżnienie wyłącznie na podstawie cech budowy utworu bywa trudne, a nawet niemożliwe

Mazur i mazurek +dodaj do schowka
Wiedza
Gatunki

Wśród polskich tańców narodowych króluje mazurek i blisko z nim spokrewnione: oberek i kujawiak

Krakowiak +dodaj do schowka
Wiedza
Gatunki

Należy do wielkiej piątki polskich tańców narodowych; pozostałe to: polonez, mazur, oberek i kujawiak. W tym gronie krakowiak jest jedynym tańcem w metrum dwudzielnym

Kantata +dodaj do schowka
Wiedza
Gatunki

Wieloczęściowy utwór wokalno-instrumentalny oparty na świeckim lub religijnym tekście