To element składowy oper, oratoriów i kantat, w którym środkiem wyrazu nie jest zwykły śpiew, lecz imitowanie mowy
Źródłosłów: z łaciny recitare – deklamować.
Recytatyw pojawił się w XVII wieku wraz z powstaniem opery i miał dla niej istotne znaczenie. Ponieważ w śpiewnej arii bohater ukazywał pewne emocje, uczucia, funkcją recytatywu stał się rozwój akcji, prowadzenie dialogu albo opowiadanie o wydarzeniach. Z tego powodu w recytatywie wykorzystywano odpowiednie środki muzycznego wyrazu: nieregularną strukturę rytmiczną, krótkie formuły melodyczne, które oddawały podstawowe intonacje pytania, westchnienia i inny specyficzny akompaniament. I właśnie różne podejście kompozytorów do akompaniamentu doprowadziło do powstania dwóch rodzajów recytatywu. Recitativo secco (po włosku oznaczający „suchą deklamację”) wyróżniał się tym, że deklamacja solisty rozwijała się na tle akompaniamentu jednego instrumentu, najczęściej klawesynu. Recitativo accompagnato, jak sugeruje sama nazwa, był wykonywany przez śpiewaka z towarzyszeniem orkiestry.
