rodzaj terminu: wysokość dźwięku

W systemie temperowanym cały ton powstaje ze złożenia dwóch półtonów, albo, jak kto woli, z podziału oktawy na sześć równych części – każda z tych części jest całym tonem

Cały ton występuje na przykład między dźwiękami c-d albo fis-gis. Są to sekundy wielkie. Ale cały ton mamy także pomiędzy dźwiękami ais-c albo cis-des i są to tercje zmniejszone (patrz też: interwały oraz enharmonia).

W przeszłości sprawy nie były takie proste. Już starożytni Grecy (Arystoksenos, Pitagoras i Euklides) wiedzieli, że w stroju naturalnym występuje cały ton o stosunku częstotliwości dźwięku wyższego do niższego 9/8. Dopiero w czasach renesansu odkryto inny cały ton o stosunku częstotliwości 10/9. Ten starożytny nazwano wielkim, renesansowy zaś małym; żaden nie dawał się złożyć z półtonów. Dzisiejszy cały ton temperowany wyraża się stosunkiem częstotliwości równym pierwiastkowi szóstego stopnia z 2 – jest to liczba niewymierna, sytuująca się pomiędzy 9/8 i 10/9 – bliższy jest znacznie dawnemu całemu tonowi wielkiemu.

Z całych tonów można zbudować skalę całotonową.

drukuj pdf

zobacz również:

Skala całotonowa +dodaj do schowka
Wiedza
Terminy

Skala całotonowa powstaje przez podział oktawy na sześć równych części

Półton +dodaj do schowka
Wiedza
Terminy

Najmniejsza odległość (interwał) między dźwiękami

Tryton +dodaj do schowka
Wiedza
Terminy

W systemie równomiernie temperowanym jest to nazwa interwału złożonego z sześciu półtonów, dzielącego oktawę na dwie identyczne części-połowy – przewrotem trytonu jest tryton

Diabolus in musica +dodaj do schowka
Wiedza
Terminy

Termin oznaczający zmniejszoną kwintę. W szerszym sensie: tryton, chociaż tak naprawdę nie chodzi o kwartę zwiększoną