rodzaj terminu: artykulacja i ekspresja

Legato – wiążąc, łącząc

Dyspozycja legato, oznaczana albo słownie, albo – częściej – łukiem, obejmującym wszystkie przeznaczone do wykonania legato nuty, nakazuje wykonanie szeregu dźwięków tak, aby przechodziły one płynnie jeden w drugi, bez słyszalnych przerw pomiędzy nimi. Legatissimo pojawia się tam, gdzie kompozytorowi naprawdę bardzo zależy na łączeniu dźwięków. Czasem legatissimo interpretuje się wręcz jako nakaz nakładania kolejnych dźwięków na siebie, tak że kolejne dwa przez krótką chwilę brzmią razem. O ile jednak legato można wykonać na niemal każdym instrumencie (choć na ksylofonie byłoby to bardzo, ale to bardzo trudne), o tyle legatissimo w drugim ze znaczeń można wykonać tylko na instrumentach polifonicznych z natury: klawiszowych oraz harfie, lutni czy gitarze.

Legato może dotyczyć zarówno długich odcinków kompozycji, jak i kilku kolejnych, czasem tylko dwóch, dźwięków. Przeciwieństwem gry legato jest staccato. Pomiędzy jest non legato, czyli gra „normalna”.

Wykonanie legato zależy od instrumentu (naturalne jest dla głosu ludzkiego, instrumentów smyczkowych i dętych, poniekąd wymuszone zaś na instrumentach klawiszowych i szarpanych) oraz stylu i epoki. W XIX wieku zalecano grę legato przez cały czas, o ile nie było dyspozycji przeciwnej. W czasach baroku stosowano legato raczej w funkcji ozdobnika niż zalecanego sposobu gry – stąd wynikają odmienne zasady smyczkowania w muzyce barokowej i epoki romantyzmu.  

 

drukuj pdf

zobacz również:

Rytm +dodaj do schowka
Wiedza
Terminy

Rytm to następstwo dźwięków w czasie

Klaster +dodaj do schowka
Wiedza
Terminy

Jeden z ciekawszych efektów muzyki współczesnej!

Serializm +dodaj do schowka
Wiedza
Terminy

Jest to kierunek w muzyce dwudziestego wieku, pochodzący od muzyki dodekafonicznej

Inwersja interwału +dodaj do schowka
Wiedza
Terminy

Ma miejsce wówczas, gdy niższy dźwięk tworzący interwał staje się dźwiękiem wyższym (jest przeniesiony o oktawę). I odwrotnie: gdy dźwięk wyższy staje się niższym