Pizzicato – po włosku: szczypiąc, szarpiąc
Oznacza dwie techniki gry na instrumentach strunowych: inaczej realizuje się pizzicato na skrzypcach, inaczej na gitarze.
Skrzypcowe pizzicato (czy też ogólniej: realizowane na instrumentach smyczkowych) polega na tym, że strun nie pobudza się smyczkiem, lecz szarpie palcami. Na ogół używa się do tego palców prawej dłoni, ale w utworach wirtuozowskich występuje też użycie lewej: pizzicato con la mano sinistra. Powrót do gry smyczkiem oznaczony jest arco.
Wprowadzenie efektu pizzicato przypisuje się niemieckiemu kompozytorowi Reinhardowi Keiserowi (opera Adonis, 1697), od którego przejął je Jerzy Fryderyk Händel. Mistrzem pizzicato con la mano sinistra był Niccolò Paganini.
Gitara jest instrumentem szarpanym, wydawałoby się więc, że stale gra się na niej pizzicato. Gitarzysta jednak strun nie szarpie, ale w nie uderza, co daje bardzo nośny, krągły, bogaty w alikwoty i długo wybrzmiewający dźwięk. Możliwe jest jednak wydobycie dźwięków o barwie i charakterze bardzo zbliżonym do smyczkowego pizzicato; aby to osiągnąć, grający tłumi struny kantem prawej dłoni ułożonej wzdłuż podstawka, a struny szarpie kciukiem. Efekt ten jest dość często spotykany w muzyce kompozytorów hiszpańskich XX wieku, jeśli mowa o gitarze klasycznej. Pizzicato należy do podstawowego arsenału środków gitarzystów elektrycznych, z tą tylko różnicą, że używają oni kostki, a samą technikę nazywają z angielska palm mute – tłumienie dłonią. Efekt palm mute jest nieodłączny elementem brzmienia muzyki heavymetalowej we wszystkich jej odcieniach gatunkowych od hard rocka po thrash.
